Mercedes-Benz 600 – samochód zaprojektowany bez patrzenia na koszty, dzięki czemu z jednej strony pojawiły się w nim ciekawe rozwiązania, a z drugiej mogli sobie na niego pozwolić tylko nieliczni (w 1964 roku był najdroższym samochodem oferowanym na świecie). Ulubiony pojazd dyktatorów oraz światowych sław. Skutecznie konkurował z adekwatnymi modelami Rolls Royce’a, Bentleya, Cadillaca czy Lincolna.

Nadwozie

Sześćsetka oferowana była w dwóch głównych odmianach: krótszej (sedan) oraz dłuższej Pullman (limuzyna). Ta druga występowała również w wariancie 6-drzwiowym i odróżniała się od sedana dodatkowym rzędem siedzeń. Na bazie limuzyny powstała również wersja nadwoziowa landaulet, która charakteryzuje się tym, że część dachu jest sztywna, a resztę można złożyć. Z landauletów korzystali przedstawiciele władz, m. in. Królowa Elżbieta II czy papież. Całość produkcji liczyła zaledwie 2677 sztuki, z czego aż 80% to sedany. Linia nadwozia jest niezwykle prosta, a kształt atrapy czy reflektorów są charakterystyczne dla mercedesów z tamtych lat. Wszystkie elementy dekoracyjne wykonywano ręcznie.

Układ jezdny

Do napędu prawie trzytonowej sześćsetki posłużyła zupełnie nowa jednostka, gdyż żaden ówczesny silnik Mercedesa nie dałby sobie z nią rady. Inżynierowie specjalnie dla tego modelu stworzyli widlasty, górnozaworowy, 8-cylindrowy silnik na mechanicznym wtrysku paliwa o pojemności 6,3 l. Generował on 250 KM i pozwalał na podróżowanie z prędkością maksymalną nieco powyżej 200 km/h. Wolna ręka dana konstruktorom pozwoliła im puścić wodze fantazji, w wyniku czego w samochodzie znalazł się skomplikowany i rozbudowany układ hydrauliczny. Dzięki hydraulicznemu zawieszeniu samochód był bardzo wygodny, gdyż płynnie wybierał wszelkie nierówności. Dodatkowo w razie potrzeby możliwe było zwiększenie ciśnienia w układzie, a tym samym usztywnienie zawieszenia. W tej klasie i przy tych gabarytach nie mogło zabraknąć hamulców tarczowych na wszystkich kołach.

Wnętrze

Wnętrze wykonane zostało z materiałów bardzo wysokiej jakości. Pięknie zdobiona skórzana tapicerka, deska rozdzielcza z drewnianymi elementami czy chromowane dekory wybitnie świadczą o tym, że mamy do czynienia z samochodem najwyżej klasy. Dobrodziejstwa układu hydraulicznego znajdowały się również w kabinie. Szyby wraz z szyberdachem, fotele, pozycja oraz pochylenie tylnej kanapy regulowane były hydraulicznie. Taki system niósł ze sobą kilka zalet: zajmował mniej miejsca niż ówczesne silniki elektryczne, był szybszy, a do tego ruch odbywał się bezgłośnie. Każdy egzemplarz wyposażony był w klimatyzację oraz lodówkę ze specjalnymi uchwytami na kieliszki. Wszystkie elementy wykonywano ręcznie według indywidualnego zamówienia klienta.

Ze względu na swoją astronomiczną cenę, Mercedes-Benz 600 stał się ulubionym pojazdem dyktatorów, głów państw oraz gwiazd. Swoje egzemplarze posiadały takie postaci jak Fidel Castro, Saddam Hussein, Coco Chanel, Elvis Presley, John Lennon czy Hugh Hefner. Obecnie na używany model w przyzwoitym stanie trzeba przeznaczyć przynajmniej 100.000$. Należy się również liczyć z dużymi kosztami serwisu – nawet tego podstawowego.

Mercedes-Benz 600 pojawił się na ekranach kin w filmach o Jamesie Bondzie. Wystąpił w częściach: “Ośmiorniczka”, “W tajnej służbie Jej Królewskiej Mości” oraz “Diamenty są wieczne”.

Zapisz

Późne, sierpniowe popołudnie, jakiś pub w którymś z mniej znanych, mniej rozreklamowanych zakątków starego miasta w Edynburgu. Pub z pozoru nie różni się niczym od setek podobnych przybytków, rozsianych po całej stolicy Szkocji. Mnie przyciągnął plakatami reklamującymi go jako miejsce koncertów muzycznych. A zatrzymał – już po wejściu – ofertą mojego ulubionego piwa Theakston Old Peculier. Siadłem więc i sączę. Odpoczywam.

Z przewodnikiem albo bez

Oprócz mnie w pubie znajduje się niewiele osób, jeśli nie liczyć grupki amerykańskich turystów, którzy ewidentnie tu właśnie umówili się ze swoim przewodnikiem, który lada moment przyjdzie i lada moment zabierze ich, by pokazać im uroki jednego z piękniejszych miast świata. Zobaczą wszystko to, co opisują i wychwalają przewodniki – Zamek Edynburski, katedrę św. Idziego, pałac Holyroodhouse. Być może zajrzą do The Scotch Whisky Experience, może do budynków szkockiego parlamentu, być może do jednej czy drugiej galerii, a może nawet wespną się po schodach wiodących na taras widokowy pomnika Waltera Scotta. Kilkoro pewno zajrzy do sklepu firmowego Cadenhead’s i tam na pamiątkę kupią sobie jakąś wyjątkową butelkę whisky, większość zapewne – jak tylko dostaną czas wolny – rzuci się na zakupy w sklepach przy Princes Street.

Plan Edynburga na jednej z krów rozstawionych swego czasu po całym centrum miasta. fot. R. Matuszkiewicz

Widok z The Royal Mile w stronę Princes Street. W głębi widać pomnik Sir Waltera Scotta. fot. R. Matuszkiewicz

Zamek edynburski w świetle zachodzącego słońca, widziany z ogrodów Princes Street Gardens. fot. R. Matuszkiewicz

Zamek edynburski wieczorem. fot. R. Matuszkiewicz

Gdyby się uprzeć, to wymienione miejsca w gruncie rzeczy wyczerpują listę atrakcji turystycznych do zaliczenia w Edynburgu. No dobrze, godna polecenia jest również wizyta na królewskim jachcie Britannia, zacumowanym przy nabrzeżu w Leith. Mało znam się na jachtach, ale coś, co nie ma żagli i bardziej przypomina zwyczajny statek pasażerski, dla mnie jachtem nie jest. Atrakcją turystyczną – na pewno.

Patrzę na tych Amerykanów – ewidentnie czujących się tu nieswojo, obco – niezdecydowanych czy korzystać z pubu, jak Pan Bóg przykazał, czyli zamówić szklankę piwa, czy traktować go li tylko jako przystanek, punkt startowy, początek przygody, która dopiero ma nastąpić. Patrzę i żal mi ich. Za chwilę przyjdzie ktoś, kto dopiero im powie jak cieszyć się pobytem w Edynburgu, będzie im otwierał oczy na uroki szkockiej stolicy. Ja chyba wolę inaczej. Ja wolę sam, bez przewodnika. Nigdy nie wiadomo gdzie trafię, kogo spotkam, co mi się przydarzy. Nudna i męcząca musi być taka przewidywalność profesjonalnego przewodnika. Szczególnie w takim mieście, jak Edynburg.

Tymczasem przy stoliku obok mnie zasiada dwoje młodych ludzi. Przynieśli ze sobą futerały z instrumentami muzycznymi. Ten w rękach dziewczyny to na pewno skrzypce, jednak po kształcie futerału nie potrafię rozpoznać instrumentu, który w rękach dzierży chłopak. Zamawiają piwo, siadają, a ja wracam myślami do moich wędrówek po Edynburgu, które zwiodły mnie właśnie tu, do pubu The Royal Oak, z którego jakoś nie chce mi się już dzisiaj ruszać.

W pubie The Royal Oak. fot. R. Matuszkiewicz

W centrum

Centrum Edynburga bardzo wyraźnie dzieli się na dwie zasadnicze części – to stare i nowe miasto. Nowe miasto to przede wszystkim handlowa ulica Princes Street i wszystko to, co znajduje się na północ od niej – regularne kwartały ulic, sklepy i sklepiki, kawiarnie, kluby, restauracje, galerie. Tutaj robi się zakupy, w upalne dni sączy się frappé przy wystawionych na zewnątrz kawiarnianych stolikach, tu wreszcie znajdziemy siedzibę The Scotch Malt Whisky Society. Generalnie jest tu jakoś mało szkocko – dokładnie tak samo może wyglądać ten czy inny zaułek Londynu, Paryża, Rzymu czy Monachium.

Princes Street, główna arteria handlowa Edynburga, stanowiąca również granicę między edynburskim starym i nowym miastem. fot. R. Matuszkiewicz

Princes Street późnym popołudniem. fot. R. Matuszkiewicz

Stare miasto to przesławna ulica The Royal Mile – około mili brukowanej nawierzchni, ciągnącej się od samych wrót Zamku Edynburskiego, do bramy pałacu Holyroodhouse. Zbudowany w większości w XVI wieku zamek stoi na wysokiej na 120 metrów, niedostępnej skale, i wyraźnie góruje nad okolicą. Prowadząca w dół ulica Lawnmarket, przechodząca później w Canongate – obie znane są łącznie właśnie jako wspomniana The Royal Mile – poprowadzona została po najłagodniejszym stoku wzgórza zamkowego, a wzdłuż niej rozsiadła się większość atrakcji starego miasta – tych prawdziwych i tych samozwańczych.

The Royal Mile. W głębi katedra św. Idziego. fot. R. Matuszkiewicz

Pałac Holyroodhouse. Tu kończy się The Royal Mile. fot. R. Matuszkiewicz

Tak więc tuż obok The Scotch Whisky Experience, swego rodzaju muzeum poświęconego szkockiej whisky, znajdziemy sklepy z tandetnymi pamiątkami made in China, ale też sklep z prawdziwymi szkockimi tartanami, kaszmirowymi szalami i marynarkami z tweedu z wyspy Harris. Samo Scotch Whisky Experience może się podobać, może nawet zachwycić. Chyba że wcześniej byłeś w kilku prawdziwych szkockich destylarniach. Wtedy wywoła co najwyżej uśmiech zażenowania. Na placu przed przepiękną, gotycką katedrą św. Idziego (St. Giles’ Cathedral) spotkamy albo tradycyjnego szkockiego dudziarza, albo azjatycką piękność grającą na erhu, lub cokolwiek pomiędzy tymi skrajnościami. Jednym z wątpliwych uroków bodaj każdej metropolii jest mieszanka wszystkiego ze wszystkim, przez co koniec końców trudno określić – w tym przypadku – co jest tradycyjnie szkockie, a co zdecydowanie nie jest. Choć akurat co do erhu wątpliwości chyba nie ma. Jednak i ten dudziarz sprawia wrażenie, jakby był na etacie w tutejszym ratuszu, a jego tradycyjny strój bardziej przypomina wytarte nieco ubranie robocze niż kilty dumnie noszone na co dzień tu i ówdzie na północy Szkocji, w Highlands.

Katedra św. Idziego. fot. R. Matuszkiewicz

Przed katedrą św. Idziego piękna dziewczyna gra na erhu. fot. R. Matuszkiewicz

Na ulicach Edynburga spotkać można jeszcze potomków starożytnych Piktów. fot. R. Matuszkiewicz

Trakt królewski

Wędrując dalej w dół królewskim traktem, po prawej i lewej stronie mijać będziemy ciekawe, zabytkowe budynki, interesujące lokale i sklepy – budynek rogatki, dom, w którym mieszkał John Knox, ojciec szkockiej Reformacji, sklep z whisky firmy Cadenhead’s, najstarszego w Szkocji niezależnego dystrybutora whisky, kościół Canongate Kirk, budynek szkockiego parlamentu – by wreszcie znaleźć się u bram edynburskiej siedziby rodziny królewskiej, pałacu Holyroodhouse. Spośród sklepów na Royal Mile chyba najbardziej rozczulił mnie całoroczny sklep z ozdobami bożonarodzeniowymi. Szczególnie jeśli odwiedza się go w środku lata, w upalny dzień.

Sklep Cadenhead’s – najstarszego niezależnego dystrybutora whisky szkockiej. fot. R. Matuszkiewicz

Rogatka miejska przy The Royal Mile. fot. R. Matuszkiewicz

Pub znajdujący się w budynku rogatki miejskiej przy The Royal Mile. fot. R. Matuszkiewicz

Brama prowadząca na teren Parlamentu Szkockiego od strony The Royal Mile. fot. R. Matuszkiewicz

Na budynku Parlamentu umieszczono szereg cytatów, aforyzmów, przysłów. Tutaj coś o szkockiej whisky. fot. R. Matuszkiewicz

Poza utartym szlakiem

Jednak to nie przewodnikowe atrakcje stanowią o magii Edynburga. To nie odhaczanie poszczególnych punktów programu zwiedzania regularnie i masowo oczarowuje gości. Osobiście, polecam rzucenie przewodnika na dno plecaka i samodzielną eksplorację. Owszem, The Royal Mile jest świetnym punktem wyjścia, ale trzymanie się jej sztywno pozwoli nam na doświadczenie tylko części uroku miasta. No i będzie frustrujące. Tam przecież na każdym kroku, co parędziesiąt metrów od głównego traktu, odchodzą wąskie, tajemnicze uliczki, czarujące zaułki. Grzechem ciężkim byłoby nie wejść, nie sprawdzić co się w nich kryje. To prawda, w niektórych przypadkach zabrniemy w ślepy zaułek zakończony przepełnionymi śmietnikami, to się zdarza. Jednak istnieje ogromna szansa, że trafimy w miejsca urzekające, klimatyczne, magiczne. Znajdziemy pozornie zapomniane puby, knajpki z owocami morza, wyjdziemy na inne, wcale nie mniej interesujące trakty, być może spotkamy kogoś ciekawego, kto też ucieka od bezmyślnego tłumu ludzi sztywno dzierżących w dłoniach przewodniki. Warto sprawdzić. Warto pomeandrować wąskimi uliczkami w dół wzgórza zamkowego, choćby tylko po to, by trafić na plac Grassmarket. Tutaj nawet typowa, francuska kawiarenka nie wydaje się nie na swoim miejscu. A chrupanie świeżych, cieplutkich croissantów w ramach wczesnego śniadania, z widokiem na budzące się do życia miasto wcale nie jest gorsze niż bardziej tradycyjne tutaj owoce morza (cudowne skorupiaki w restauracji na przeciwległym krańcu placu), czy nawet haggis.

Jeden z zaułków odchodzących od The Royal Mile. fot. R. Matuszkiewicz

Jedna z uliczek odchodzących od The Royal Mile w głąb starego miasta. fot. R. Matuszkiewicz

Jeszcze jeden tajemniczy zaułek odchodzący od The Royal Mile. fot. R. Matuszkiewicz

Jeśli nawet zdarzy się nam pozostać na królewskim trakcie, spaceru w dół The Royal Mile nie wolno kończyć na pałacu Holyroodhouse. Gdy już tam dotrzemy, należy skręcić w lewo, obejść tereny pałacowe i ruszyć w górę wznoszących się w samym środku miasta wzgórz Salisbury Crags. Widoki na miasto, rozciągające się z najwyższego szczytu, Arthur’s Seat, nie mają sobie równych. Szczególnie o zmierzchu, gdy zachodzące słońce do czerwoności rozpala niebo nad dachami i wieżami Edynburga, a w dole zapalają się pierwsze latarnie.

Pałac Holyroodhouse. fot. R. Matuszkiewicz

Szkocki Parlament, widok sprzed bramy pałacu Holyroodhouse. W głębi wzgórza Salisbury Crags. fot. R. Matuszkiewicz

Tuż obok Parlamentu Szkockiego, widok na wzgórza Salisbury Crags. fot. R. Matuszkiewicz

Z powrotem w The Royal Oak

Realizując bezprzewodnikowy brak planu zwiedzania, trafiłem do pubu The Royal Oak, tam, gdzie skusiło mnie moje ulubione Theakston. Trochę mi wstyd, trochę głupio. Wszak to angielskie piwo. Całe szczęście, w stolicy Szkocji cudzoziemcom więcej uchodzi na sucho niż wśród bardziej patriotycznie usposobionych mieszkańców północnych Highlands. Dwoje ludzi siedzących przy stoliku obok otwiera futerały, wyciąga instrumenty. Skrzypce nie są zaskoczeniem, jednak wyciągam szyję by przyjrzeć się drugiemu instrumentowi. To irlandzkie dudy, Uilleann pipes! Bez ostrzeżenia, nawet bez odchrząknięcia, zaczynają grać. Wnętrze pubu wypełniają dźwięki ludowych melodii szkockich, irlandzkich, pub ożywa. Nawet barman – jak się wydaje – szybciej nalewa piwo. Amerykańscy turyści podrygują radośnie w takt muzyki, siedzący na stołku przy barze młody człowiek zaczyna śpiewać. Czym prędzej udaję się do baru po kolejne piwo, ale tym razem jednak zamawiam coś szkockiego. Tu nie wypada pić czegoś innego. Wybrzmiewają trzy kawałki, wybrzmiewają gromkie brawa. Młodzi ludzie z powrotem pakują swoje instrumenty w futerały, dopijają piwo i wychodzą z pubu. Na chwilę robi się jakoś nienaturalnie cicho, pusto. Nie na długo jednak. Zachęcony przykładem ludowych muzykantów, siedzący przy barze śpiewak wyciąga gitarę, sprawdza strojenie i intonuje beatlesowskie „Across the Universe”. Ach, czyli jednak nie wszystko, co angielskie, jest tu niemile widziane. W myślach robię notatkę, żeby w następnej kolejce jednak wrócić do Theakstona. I nie mogę oprzeć się refleksji, że gdybym zwiedzał Edynburg z przewodnikiem, pewno nigdy bym tu nie trafił.

Spontaniczny koncert w pubie The Royal Oak. fot. R. Matuszkiewicz

Spontaniczny koncert w pubie The Royal Oak. fot. R. Matuszkiewicz

autor: Rajmund Matuszkiewicz

O Gentleman’s Choice:

Jesteśmy bardzo młodym portalem, który publikuje treści o wysokiej wartości merytorycznej z wieloma autorskimi zdjęciami. Zależy nam na dalszym rozwoju i profesjonalizacji, które jednak zależą od liczby odbiorców, do której docieramy. Jeśli podobał Ci się ten artykuł, daj nam lajka i/lub udostępnij go na FB lub w innych mediach społecznościowych! Nic nie tracisz, a nasza wiedza może przydać się komuś z Twoich znajomych!

Zapisz

Seria 8. BMW wyróżniała się stylem, osiągami oraz zastosowaniem najnowszych zdobyczy techniki. Cechy te miały jej umożliwić konkurowanie z modelami Porsche czy Ferrari. Powstała jednak zbyt wcześnie, przez co określana jest jako najlepszy nieudany projekt BMW.  Do dzisiaj nie powstał żaden bezpośredni następca tego modelu.

BMW serii 8 (oznaczenie fabryczne E31) zastąpiło produkowany do 1989 roku model serii 6 (E24). Kierownictwo w celu podkreślenia nieco innych założeń konstrukcyjnych oraz pozycjonowania rynkowego, zdecydowało się nadać nowo powstającemu prototypowi najwyższy numer z całej gamy oferowanych modeli. E31 było lepiej wyposażone, bardziej komfortowe i miało większe jednostki napędowe niż seria 6. Prace nad tym modelem zaczęły się w 1984 roku, a jego debiut miał miejsce podczas targów samochodowych we Frankfurcie we wrześniu 1989 roku. Produkcję ósemki zakończono dziesięć lat później. W tym czasie z taśm fabryki w Monachium zjechało zaledwie 30 062 egzemplarzy, z czego połowę wyprodukowano w ciągu pierwszych dwóch lat. Przyczyn takiego stanu rzeczy było kilka, do głównych należy zaliczyć wysoką cenę sprzedaży – porównywalną z Astonem Martinem DB7, Porsche 911 Turbo czy Ferrari 348 oraz recesję gospodarczą z początku lat 90-tych.

Nadwozie

BMW serii 8 jest typowym przedstawicielem klasy GT (wł. gran turismo – Grand Tourer) – autem o sportowych osiągach, służącym do komfortowego pokonywania długich tras. Podczas projektowania dwudrzwiowego nadwozia typu coupe wspomagano się programami komputerowymi takimi jak CAD (ang. Computer Aided Design – projektowanie wspomagane komputerowo), co w tamtych czasach nie było jeszcze codzienną praktyką. Konstruktorom zależało na uzyskaniu jak najniższego współczynnika oporu powietrza stwarzanego przez karoserię (ma on wpływ na osiągi, spalanie czy hałas w kabinie). W tym celu zastosowano m.in. smukłe wycieraczki schowane poniżej linii maski, aerodynamiczny kształt lusterek oraz szczelne uszczelki szyb. Te ostatnie były szczególnie ważne, ponieważ szyby nie miały ramek, a całe nadwozie pozbawione było środkowego słupka (B). Aby przy takich uszczelkach można było swobodnie otwierać drzwi, użyto stosowanego do dzisiaj rozwiązania, które polegało na lekkim uchylaniu się szyby po dotknięciu klamki. Wyniki badań w tunelu aerodynamicznym potwierdziły słuszność włożonego wysiłku, uzyskano bowiem współczynnik c_x (współczynnik oporu powietrza) równy 0,29, podczas gdy w  modelu E24 wynosił on 0,39. Mimo upływu ponad 25 lat, sylwetka ósemki nie zestarzała się.

Wnętrze

W celu uprzyjemnienia podróży, BMW serii 8 było bardzo bogato wyposażone. Oferowane były między innymi: dwustrefowa klimatyzacja automatyczna, elektrycznie sterowane i podgrzewane fotele, elektrycznie sterowana kolumna kierownicy z pamięcią, układ ABS, poduszki powietrzne, skórzana tapicerka, układ wspomagania kierowniczego Servotronic ułatwiający manewry parkingowe oraz system AHK, odpowiadający za możliwość niewielkiego skrętu kół osi tylnej.

Silnik

Początkowo E31 było oferowane jedynie z ogromnym, 12-cylindrowym widlastym silnikiem o pojemności 5000 cm³ i mocy 300 KM. Jednostka ta pochodziła z BMW serii 7. i cechowała się niesamowitą kulturą pracy, cudownym brzmieniem oraz zapewniała dobre osiągi. W późniejszych latach ofertę wzbogacił nieco mniejszy silnik V8, oferujący porównywalne możliwości przy niższym zużyciu paliwa oraz tańszym i prostszym serwisie. Z czasem obie jednostki poddano modernizacji. Topowa odmiana E31 legitymowała się mocą 380 KM i zapewniała przyspieszenie od 0 do 100 km/h w 6 s, a po odblokowaniu elektronicznej blokady mogła pędzić z prędkością przeszło 300 km/h. Jak przystało na BMW oraz auto klasy GT, napęd przekazywany był na koła tylne za pośrednictwem 6-biegowej skrzyni manualnej lub 4-biegowej (w nowyszych egzemplarzach 5-biegowej) skrzyni automatycznej. Do aut z manualną skrzyną biegów montowano układ kontroli uślizgu kół ASC.

Ponadczasowe piękno i elegancja w nowej odsłonie… 

Zachęcamy do przeczytania artykułu o tym, jak ocenić jakość koszuli w mniej niż minutę na blogu MilerSzyje.pl . 

Duża masa spowodowana bogatym wyposażeniem oraz zawieszenie o komfortowych nastawach nie sprzyjały biciu rekordowych czasów okrążeń na torach wyścigowych, ale też nie do tego stworzono tę serię. Jedynie w najszybszej odmianie znajdował się przycisk umożliwiający zmianę charakterystyki pracy zawieszenia na bardziej sztywną oraz polepszającą reakcję na gaz. Ósemkę wyposażono w te elementy, których nie było w Porsche czy Ferrari, aby podróż na drogach publicznych była wygodniejsza w BMW.

Seria 8. cieszy się dużym powodzeniem na rynku wtórnym. Mimo młodego wieku, E31 jest już uważane za auto klasyczne. Kupujący widzą w nim spory potencjał inwestycyjny ze względu na nietuzinkowość oraz małą liczbę wyprodukowanych egzemplarzy. Taki samochód do dzisiaj budzi ogromne wrażenie na drodze i choć najstarsze ósemki mają na karku ponad 25 lat, dalej z powodzeniem mogą być używane do dalekich wojaży w luksusowych warunkach.

O Gentleman’s Choice:

Jesteśmy bardzo młodym portalem, który publikuje treści o wysokiej wartości merytorycznej z wieloma autorskimi zdjęciami. Zależy nam na dalszym rozwoju i profesjonalizacji, które jednak zależą od liczby odbiorców, do której docieramy. Jeśli podobał Ci się ten artykuł, daj nam lajka i/lub udostępnij go na FB lub w innych mediach społecznościowych! Nic nie tracisz, a nasza wiedza może przydać się komuś z Twoich znajomych!