Wiele osób nie zdaje sobie sprawy jak istotnym elementem savoir-vivre jest precedencja. To tajemniczo brzmiące słowo pochodzi od łacińskiego słowa procedere czyli poprzedzać i określa zasady pierwszeństwa. Dotyczy powitań, pożegnań, sadzania gości przy stole, a także siadania w samochodzie.
Wiele osób uważa precedencję za zbędne utrudnianie życia, warto jednak poznać kilka zasad, dzięki którym sytuacje stawiane przed nami przez życie będą łatwiejsze do rozwiązania. Dziś skupimy się na hierarchii zajmowania miejsc w samochodzie podczas podróży służbowych i prywatnych. Gotowi do drogi? :)
Podróż służbowa samochodem
Hierarchia zajmowania miejsc podczas podróży służbowej zależna jest od tego, kto prowadzi samochód. Wielu osobom wydaje się, że miejsce obok kierowcy jest zawsze najbardziej uprzywilejowane, ale zasada ta nie dotyczy sytuacji służbowych. Jeżeli jedziemy taksówką lub samochodem ze służbowym kierowcą, wówczas najbardziej uprzywilejowane miejsce znajduje się na tylnej kanapie, po przekątnej od kierowcy. Zatem w Europie kontynentalnej, USA i w większości państw świata jest to miejsce po prawej stronie tylnej kanapy, a w krajach gdzie obowiązuje ruch lewostronny takich jak Wielka Brytania, Irlandia, Chiny, Indie czy Japonia po jej lewej stronie. Jest to miejsce najwygodniejsze ponieważ osoba siedząca na nim może swobodnie rozmawiać z kierowcą utrzymując choćby częściowy kontakt wzrokowy, zapewnia ono także komfort wysiadania i wsiadania do samochodu od strony chodnika. Kolejne w hierarchii jest miejsce znajdujące się za fotelem kierowcy, a najniższe rangą jest miejsce obok kierowcy. Ważne osoby, które korzystają z usług kierowcy nie podróżują raczej w trzy osoby na tylnej kanapie. Z kolei samochody dwuosobowe o charakterze sportowym prowadzone są przez swoich właścicieli i nie są wykorzystywane do podróży oficjalnych.
W precedencji zajmowania miejsc w samochodzie należy kierować się zasadą hierarchii ważności. Oznacza to, że osoba o wyższym stanowisku zajmuje ważniejsze miejsce w samochodzie. Uwaga! Jeżeli nie jesteśmy w stanie określić zawodowej hierarchii przewożonych osób (lub pełnią one funkcje te samej rangi), wówczas o precedencji zajmowania miejsc decyduje wiek lub płeć gdzie pierwszeństwo przyznaje się osobom starszym oraz płci pięknej. Pamiętajmy o podstawowych zasadach savoir-vivre, które mówią, że mężczyzna powinien otwierać i zamykać drzwi kobiecie, powinien także pomóc jej przy wsiadaniu i wysiadaniu z pojazdu.
Sprawa ma się inaczej, gdy podróżujemy służbowo, ale pojazdu nie prowadzi etatowy (wyznaczony) kierowca, tylko równy rangą współpracownik. W takiej sytuacji kierowca jest wyłaniany w wyniku ustaleń między podróżującymi osobami, a pasażer zajmuje miejsce obok niego. Jeśli podróżujących w takim układzie jest więcej, zajmują pozostałe miejsca w wyniku własnych ustaleń.
Podróż taksówką
Jeżeli jedziemy sami taksówką, zawsze zajmujemy miejsce po prawej stronie tylnej kanapy. Robimy tak ze względów czysto praktycznych – będzie nam łatwiej rozmawiać po drodze i płacić przy wysiadaniu. Warto też pamiętać, że gdy jedziemy taksówką ze swoim gościem, klientem lub przełożonym, w dobrym tonie jest „oddanie” mu miejsca przy tylnych prawych drzwiach. Takie zachowanie świadczyć będzie o szacunku, jakim go darzymy.
Tyle teorii, przejdźmy do praktyki i przyjrzyjmy się zasadom precedencji na konkretnych przykładach. Oto kilka scenariuszy:
Sytuacja 1:
W podróż służbową udają się:
- prezes firmy
- zastępca prezesa
- zagraniczny gość będący prezesem partnerskiej firmy
- etatowy kierowca
W jaki sposób podróżujące osoby powinny usiąść w samochodzie?
Gość zawsze zajmuje najważniejsze miejsce w samochodzie. Prezes zagranicznej firmy siada więc na miejscu znajdującym się po przekątnej od kierowcy, prezes firmy zajmuje miejsce po lewej stronie tylnej kanapy, zastępca zajmuje fotel obok kierowcy.
Sytuacja 2:
W podróż służbową udają się:
- prezes
- asystentka prezesa
- szeregowy pracownik
- etatowy kierowca
Prezes zajmuje miejsce po prawej stronie kanapy, asystentka siada za kierowcą, a pracownik na przednim fotelu.
Sytuacja 3:
W podróż służbową udają się:
- prezes firmy, który prowadzi swój samochód
- asystentka prezesa
- zastępca prezesa
- gość prezesa
W jaki sposób podróżujące osoby powinny usiąść w samochodzie?
W tym przypadku najbardziej uprzywilejowanym miejscem jest fotel obok kierowcy, więc zajmuje je gość. Zastępca prezesa siada po prawej, asystentka po lewej stronie tylnej kanapy.
Sytuacja 4:
W podróż służbową udaje się:
- prezes firmy
- pracownik, który prowadzi samochód
Gdzie powinien usiąść prezes?
Jeśli pracownik nie pełni oficjalnej funkcji kierowcy, prezes siada na fotelu obok niego.
Sytuacja 5:
W podróż służbową udaje się:
- Dwóch profesorów uniwersytetu
- Sekretarka
- Kierowca
W jaki sposób podróżujące osoby powinny usiąść w samochodzie?
Starszy profesor siada po przekątnej od kierowcy, młodszy zajmuje miejsce po lewej stronie kanapy. Sekretarka siada na fotelu obok kierowcy.
Precedencja w życiu prywatnym
W życiu prywatnym o zasadach precedencji decyduje wiek i płeć przewożonych gości. Kiedy samochód nie jest prowadzony przez zawodowego kierowcę, wówczas najbardziej uprzywilejowanym miejscem jest fotel obok kierowcy. Następne w kolejności są miejsca na tylnej kanapie (po przekątnej od kierowcy i za kierowcą). Oczywiście wymieniona hierarchia dotyczy sytuacji, gdy przewozimy ważnych gości i chcemy zaprezentować się z najlepszej strony. Trzeba jednak pamiętać, aby nie dać się zwariować – nikt nie będzie zawracał sobie głowy zasadami precedencji podczas podróży na wakacje samochodem pełnym dzieci :)
W praktyce zasada precedencji częściej stosowana jest w sytuacjach służbowych. Są jednak w życiu prywatnym momenty, w których warto znać zasady siadania w samochodzie. Oto kilka z nich:
Sytuacja 1:
Samochodem jadą narzeczeni – kierowcą jest mężczyzna, kobieta siedzi na fotelu obok niego. Udają się na lotnisko po matkę kierowcy. Jak powinni usiąść po odebraniu jej z lotniska?
W tej sytuacji kobieta siedząca z przodu powinna ustąpić miejsca przyszłej teściowej i przesiąść się na miejsce po prawej stronie tylnej kanapy. Takie zachowanie to okazanie szacunku względem matki narzeczonego.
Sytuacja 2:
Para jedzie na lotnisko odebrać gościa (kolegę lub koleżankę), który jest ich znajomym i spędza weekend w ich mieście. Samochodem kieruje mężczyzna, kobieta siedzi z przodu. Gdzie powinien usiąść gość?
Gość powinien zająć najważniejsze miejsce czyli fotel obok kierowcy. Kobieta powinna usiąść z tyłu po prawej stronie kanapy.
Sytuacja 3:
Para jedzie na lotnisko odebrać zaprzyjaźnione małżeństwo, które zaprosili na weekend. Samochodem kieruje mężczyzna. Jak powinni usiąść po odebraniu gości?
Miejsce obok kierowcy powinien zająć mężczyzna, który jest głową rodziny. Miejsce za nim zajmuje jego żona, partnerka kierowcy siada po lewej stronie tylnej kanapy.
Sytuacja 4:
Małżeństwo odwozi na dworzec wiekową krewną. Samochód prowadzi mężczyzna. Jak powinni usiąść pasażerowie?
Oczywiście miejsce z przodu zajmuje krewna, kobieta siada po prawej stronie tylnej kanapy.Mężczyzna prowadzący auto powinien otworzyć drzwi seniorce i pomóc jej przy wysiadaniu.
Jak widać, precedencja jest przydatna zarówno w życiu zawodowym jak i prywatnym. Poznanie prostych zasad savoir-vivre może sprawić, że wiele kłopotliwych sytuacji będzie zupełnie proste.
Uznajesz zasady savoir-vivre czy może traktujesz je jako relikt przeszłości?
Komentarze
Dodaj komentarz
Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.
John Szewczyk
Artykuł sugeruje, że kobiety nie mogą być kierowcami? ;)
Gentleman's Choice
Absolutnie nie! Dlaczego miałby tak sugerować? Po prostu wybraliśmy sytuacje, które naszym zdaniem są powszechne, aby ukazać ogólne zasady. Można dopisać setki innych konfiguracji.
Marcel
Warto wspomnieć krótko o otwieraniu drzwi kobiecie na początku i na końcu podróży. Kierowca powinien obchodzić samochód z przodu kierując się do drzwi pasażerki, nigdy z tyłu.
Rafał
A to ciekawe! Na wszelkich kursach z tzw. savoir vivre była mowa, że nigdy nie przechodzimy przed maską, zawsze z tyłu pojazdu :D A to ci dopiero dziedzina przepełniona sprzecznościami! Podobnie, jak fakt, że najbardziej honorowymi miejscami są miejsca z tyłu pojazdu w kolejności od przeciwległego względem kierowcy.
Marcel
Nie chcę przytaczać źródeł, jednak moim zdaniem logiczniejsza jest zasada obchodzenia samochodu z przodu. Jeżeli chodzi o miejsca w samochodzie to można by zwrócić też uwagę na to, że najważniejszy pasażer powinien siedzieć za kierowcą, jest to najbezpieczniejsze miejsce w przypadku kolizji (psychologia …). Nie ma co się spierać, np. na chwilę obecną większość zasad przekazywanych przez prof. Kamyczka nie ma racji bytu ;)
Kamil
Marcel, chyba jednak z tym bezpiecznym miejscem przesadziłeś. Ratownicy medyczni twierdzą zupełnie inaczej, a mają mocne podstawy. Najbezpieczniejszym jest miejsce z tyłu po prawej a nie za kierowcą, między innymi dla tego na wszystkich szkoleniach tam właśnie każą montować fotelik dla dziecka.
Maciej
Na kursie, w którym brałem udział była mowa o obchodzeniu auta z tyłu. Co do najważniejszego pasażera, to powinien siedzieć po przekątnej kierowcy, ale ostatecznie jest to decyzja samego pasażera. Kiedy otwieramy drzwi, on może uznać, że w tym miejscu powinna siedzieć np. jego żona i ustępuje jej miejsca. Nie oznacza to oczywiście, że nagle biegiem mamy lecieć i otwierać drugie drzwi :) Na kursie była tez mowa o tym, że kiedy pasażerami jest małżeństwo islamskie, to wewnętrzne lusterko powinno być skierowane w sufit, żeby nawet mimowolnie nie spojrzeć na żonę naszego pasażera (?).
Wspominali też coś, że kierowca powinien mieć wyczyszczone przynajmniej prawe ucho (serio!)
Piotr Szubert
Świetny artykuł, zwłaszcza porady odnośnie codziennych sytuacji, które niestety nie są zbyt szeroko znane…
Ania
Bardzo fajny artykuł! Szkoda, że wiedza o precedencji nie jest zbyt rozpowszechniona i często zdarza się, że osoba najbardziej uprzywilejowana w grupie sama pierwsza siada np. na miejscu za kierowcą a nam pozostaje miejsce uprzywilejowane. Przecież nie zwrócimy uwagi i nie każemy się przesiąść?
Byłoby budujące zobaczyć też wzmiankę o prezesce/pani prezes/ ministrze/sędzi czy innej kobiecie pełniącej funkcję kierowniczą – bo w artykule sami prezesi i zastępcy.
Piotr
Prezes/minister to urząd, który może pełnić zarówno kobieta jak i mężczyzna. Nie twórzmy nowych słów, bo brzmią śmiesznie.
Maciej
Nie możemy też się karać za to, że ktoś nie zna tej wiedzy :) Jeśli ktoś nie zna zasad, to nie poczuje się urażony. A jeśli wśród pasażerów jest ktoś „oblatany w temacie”, to ośmieszy się przed nim osoba popełniająca faux pas, a nie kierowca. Każdy powinien we własnym zakresie nauczyć się pewnych zasad.
Wiktor Szczygieł
Świetny artykuł. Zastanawiam się tylko czy zwracanie uwagi naszym pasażerom, kto i gdzie powinien siedzieć jest zgodne z zasadami savoir-vivre. Kolejnym pytaniem jest czy owe zasady są stałe czy zmienne?
Maciej
Tu nie chodzi o to żeby usadzać pasażerów. Chodzi o to, żeby znać te zasady, bo możesz być kierowcą, prezesem, asystentem, gościem, etc. i dobrze żebyś wiedział gdzie jest Twoje miejsce, żeby się nie wygłupić. W takiej sytuacji nikt Ci nie powie gdzie masz usiąść, tylko ocenią Cię po Twoim zachowaniu.
Piotr
Co do uprzywilejowania, to ciekaw jestem jak sytuacja wygląda w przypadku ubrań np. czy jeśli podwładny może mieć białą koszulkę gdy taką ma szef lub czerwony krawat?
Stefan
Mam Multiple…
Gentleman's Choice
Ubrań nie cechują zasady precedencji. Istnieją jednak pewne ubrania, które nadają pewną rangę noszącemu (niczym mundur) przez co szeregowym pracownikom nie wypada ich nosić. Przykładem może być power suit:
http://milerszyje.pl/power-suit-flanelowa-dwurzedowka-chalkstripe-miler-bespoke-tailoring.html
Ogólna zasada jest taka, że ubrania podwładnych nie powinny przekraczać zarówno poziomu formalności jak i ekstrawagancji ubrań przełożonych. Nie dotyczy to jednak białej koszuli, która jest bardzo uniwersalna i można nosić ją na dziesiątki sposobów.
nietypowy kowalski
to ja mam takie pytanie- komu najpierw podac plaszcz: zonie, tesiowej czy wlasnej matce?
nie znam się
ja bym najpierw podał mamie, potem mamusi i na końcu żonie :) Chyba, że teściowa starsza od mamy to wtedy mamusia, mama i żonka
Łukasz
„a w krajach gdzie obowiązuje ruch lewostronny takich jak Wielka Brytania, Irlandia, Chiny, Indie czy Japonia po jej lewej stronie. ” – w Chinach obowiązuje ruch prawostronny, tak jak w Europie kontynentalnej ;)
Wyjątkiem jest Hong Kong i Macau.
iii
Chiny to ruch prawostronny. Oj, nie znacie się…
Łukasz
Właśnie napisałem to kilka dni temu w komentarzu o jeden powyżej, ale autorowi chyba umknęło.
Dawid
A co w sytuacji jeśli mamy starszego mężczyznę, lub młodszą kobietę na tym samym stanowisku?
eveline
Sytuacje służbowe i otwieranie drzwi kobiecie … mam wrażenie że to już nie jest aktualne. W biznesie traktujemy się raczej równo jeśli o płeć chodzi. Jeszcze cos o płci. .. asystentka/ sekretarka…. narzucają płeć… Skoro prezesem ( nie prezeską ) może być zarówno kobieta jak i mężczyzna to dlaczego stanowisko asystentki nie nazywa się asystent. Może czepiam się szczegółów ale czytając artykuł nie mogłam się skupić na treści przez to jak mocno czułam, że pewne stanowiska są dedykowane dla kobiet, inne dla mężczyzn. ..
Piotr
Przerażające. Naprawdę nie żyjemy już w czasach, kiedy kultura osobista musi wiązać się z akceptacją nierówności płci i protekcjonalnym traktowniem kobiet. Osoba o wysokiej kulturze osobistej nie powinna z góry zakładać, że prezes będzie mężczyzną, a asystentka kobietą, którą w dodatku zachwyci otworzenie jej drzwi (i poślinienie ręki). Tego rodzaju szarmanckość kojarzy mi się raczej z prowincjonalnymi i przedawnionymi manierami mojego dziadka, a nie człowiekiem, który chciałby uchodzić za obytego (a tego chce przecież idealny odbiorca tekstu).
Nina
Jeśli chodzi o część pierwszą, zgodzę się. Jednak nie widzę niczego protekcjonalnego w otwarciu drzwi, tym bardziej, że niejednokrotnie otwieram je sama starszym ludziom, z szacunku. Zaś rękę można całować i bez ślinienia.
piotr
Jak to w końcu jest ?Teoretyczne z punktu widzenia bezpieczeństwa najważniejsza osoba powinna siedzieć za kierowcą. Nawet najlepiej wyszkolony kierowca podświadomie będzie „uciekał” tak by jego strona auta była cała- wypadnięcie z drogi i uderzenie w drzewo kierowca zrobi wszystko by przeżyć. Z drugiej strony mamy takie sytuacje jak na zdjęciu że prezydent siedzi na miejscu po przekątnej do kierowcy.
Maciej
Najważniejszy pasażer powinien siedzieć po przekątnej ze względu na komunikację oraz na to po której stronie wsiada i wysiada. Kiedy podjeżdżasz pod hotel, to bardziej eleganckie jest wychodzenie na drzwi hotelu niż na ulice i obchodzenie auta.
Nina
A propos przykładu ostatniego – jest to ciekawe, gdyż w jednym z podręczników savoir vivre’u czytałam, że miejsce uprzywilejowane w takiej sytuacji należy oddać kobiecie. Od siebie dorzucę, że automatyczne uznawanie w dzisiejszych czasach męzczyzny za głowę domu jest anachroniczne, o ile nie śmieszne.
Filip
Cóż, nadal mężczyzna jest głową domu, ale za to kobieta jest szyją, która kręci głową :-)
Pozdrawiam.
Sandra
„Miejsce obok kierowcy powinien zająć mężczyzna, który jest głową rodziny” – hmm patriarchat w rozkwicie :-) ja osobiście preferuję partnerstwo, a głowę mam swoją. Poza tym – pamiętajcie panowie: „co dwie głowy, to nie jedna” :-)