„Chodźcie prędko, ja piję gwiazdy!”- tak brzmiały słowa, które wypowiedział mnich Dom Pierre Pérignon podczas pierwszej konsumpcji odkrytego przez siebie wina ze sławnymi „bąbelkami”. Ów duchowny, żyjący w XVII wieku, pochodzi z zakonu benedyktynów i często uważany jest za ojca szampanów. Wprawdzie Dom rzeczywiście pracował nad udoskonaleniem win z Szampanii, ale to nie on odkrył wina musujące jako pierwszy. Stało się to kilkadziesiąt lat wcześniej w Anglii a pomysłodawcą ich produkcji był Christopher Merret.
Pomimo, że na świecie powstają wina robione tą samą metodą i pieczołowitością, jak np. hiszpańskie Cavy czy włoskie Franciacorty i niemieckie Sekty, to wina z francuskiej Szampanii wciąż uważane są za najlepsze i najbardziej prestiżowe. Ich produkcja roczna wynosi około 2,8 miliona hektolitrów, co oznacza około 370 milionów butelek, a wartość sprzedaży waha się pomiędzy 800 milionów a 1 miliardem euro. Przez lata trunek ten stał się symbolem luksusu i często towarzyszy celebrowaniu rozmaitych okazji kulturalnych oraz sportowych. Nierzadko widzimy jak kolaże lub zawodnicy sportów motorowych świętują zwycięstwa skąpani w strugach szampana. Alkohol ten, stał się także częstym gościem w teledyskach znanych gwiazd muzycznych lub podczas ceremonii wodowania statków.
Szampania jest historyczną prowincją Francji, położoną w północno-wschodniej części kraju i tam właśnie powstają najbardziej cenione wina musujące świata. Region ten podzielony jest na mniejsze mikroregiony, z których 17 posiada najwyższy stopień apelacyjny Grand Cru, a 44 – Premier Cru i tam właśnie znajdują się najlepsze domy szampańskie.
Do produkcji Szampanów używa się trzech rodzajów winogron:
- Chardonnay (jasne grona), który posiada wysoką kwasowość i aromaty cytrusów oraz kwiatów.
- Pinot Noir (ciemne grona), odpowiedzialny jest za strukturę oraz niuanse czerwonych owoców.
- Pinot Meunier (ciemne grona), dający lekkie wina pełne owocowych aromatów, doskonałe do picia z młodu.
Szampany produkowane są metodą tradycyjną (szampańską). Polega ona na podwójnej fermentacji wyciśniętego soku z winogron. Pierwsza fermentacja zachodzi w kadziach ze stali nierdzewnej lub dębowych i nie różni się niczym od powstawania win spokojnych. Druga natomiast ma miejsce w butelce, a jej efektem są powstające pęcherzyki Co2. Na początku każdego roku wina są klarowane i następuje wstępna ocena powstałego trunku. Po tej degustacji rozpoczyna się proces mieszania (assemblage), który polega na łączniu win z rozmaitych odmian winorośli, roczników oraz gron z różnych terenów upraw.
Przed butelkowaniem powstałego wina, dodaje się do niego mieszankę drożdży oraz cukrów tzw. liqueur de tirage. Ten dodatek rozpoczyna drugą fermentację, której skutkiem jest powstanie dwutlenku węgla, a w efekcie bąbelków. Na tym etapie trunek zamykany jest metalowym kapslem. Podczas drugiej fermentacji w butelkach powstaje osad drożdżowy, który nadaje smaku i zapachu fermentującemu winu. Jednak po tym procesie jest on już niepożądany i należy go usunąć. Do tego celu używa się specjalnych stojaków. Usadowione w nich szyjką w dół butelki są obracane, co umożliwia równomierne i swobodne opadanie drożdżowego osadu. W dużych domach szampańskich odbywa się to za pomocą automatycznych żyropalet. W mniejszych natomiast, w których nierzadko znajduje się milion dojrzewających butelek, robi się to ręcznie. Kiedy cały osad opadnie na dno szyjki, jest ona zamrażana w temperaturze około -17 °C. Butelka zostaje otwarta a drożdże usunięte. Ten etap oczyszczania nosi nazwę degorżowania lub dégorgement. Efektem tego procesu jest pewna strata napoju w butelce, ale ubytek ten uzupełniany jest mieszanką wina i cukru, nazywaną liqueur d’expédition a cały zabieg dosage. Ilość cukru zawarta w tym płynie decyduje, czy szampan zostanie zaliczony do trunków wytrawnych czy będzie charakteryzował się większą słodyczą.
Cukier pozostały w butelce nazywa się resztkowym. Oto jak szampany dzielą się ze względu na jego obecność: bardzo wytrawny (Brut intégral, Brut zéro), wytrawny (Brut), półwytrawny (Sec), półsłodki (Demi sec), słodki (Doux).
Butelki szampana, które możemy spotkać w sklepach mają zazwyczaj 0,75 l. Wykonane są ze szkła grubszego niżeli te klasyczne, ponieważ muszą wytrzymać ciśnienie aż 6 atmosfer. Istnieje jednak szereg mniej standardowych rozmiarów butelek, które często nawiązują do postaci historycznych:
- Ćwiartka: 18,75 cl – najczęściej sprzedawana w hotelowych minibarach lub restauracjach
- Połówka: 37,5 cl
- Klasyczna: 75 cl (fr. la bouteille)
- Magnum: 1,5 litra – podwójna objętość klasycznej butelki
- Jeroboam: 3 litry – objętość czterech butelek normalnych
- Rehoboam: 4,5 litra – 6 butelek
- Matuzalem: 6 litrów – 8 butelek
- Salmanazar: 9 litrów – 12 butelek
- Baltazar: 12 litrów – 16 butelek
- Nabuchodonozor: 15 litrów – 20 butelek
- Salomon: 18 litrów – 24 butelki
- Suweren: 26,25 litrów – 35 butelek
- Prymas: 27 litrów – 36 butelek
- Melchizedek 30 litrów – 40 butelek
W zależności od długości dojrzewania i rodzaju winogron możemy wyróżnić kilka stylów:
- Szampany nierocznikowe (Non-Vintage) – wizytówka domów szampańskich, robi się je w bardzo dużych ilościach, a producenci z roku na rok starają się zachować jego stałą jakość. Każdy producent tworzy własny styl swoich flagowych produktów, począwszy od trunków lekkich i bardzo owocowych po bogate, strukturalne i pełne drożdżowych aromatów.
- Szampany Rocznikowe (Vintage) – są to wina powstające tylko w najlepszych latach. 80% zbiorów musi pochodzić z konkretnego rocznika. Reszta zatrzymywane jest jako rezerwa do dalszego starzenia i służy m. in. jako liqueur d’expédition.
- Prestige Cuvee – to najdroższe butelki. Tworzone w najlepszych latach i pochodzących z najlepszych parcel. Zazwyczaj powstają w bardzo małych ilościach.
- Blanc de Blancs – robione w 100% ze szczepu winogron Chardonnay. Młode są lekkiej struktury, obfite w aromaty jabłek i owoców cytrusowych. Z wiekiem stają się bardziej kremowe i maślane.
- Blanc de Noir – powstają z ciemnych rodzajów winogron, Pinot Noir i Meunier. Zazwyczaj mają solidniejszą strukturę i są pełne czerwonej owocowości.
Wysoka uniwersalność szampana w łączeniu go z potrawami bierze się z kilku czynników, główne z nich to pęcherzyki Co2 oraz jego dobra kwasowość. Szampany różowe, które mają solidniejszą strukturę oraz pewien poziom tanin, potrafiących sprostać wielu potrawom mięsnym. Szampan to trunek na tyle uniwersalny, że łączenie go z potrawami jest stosunkowo proste. To wspaniałe wino dobrze skomponuje się zarówno z poranną jajecznicą, jak i homarem na wystawnym przyjęciu.
Największą sprzedażą w ostatnich latach mogą pochwalić się następujący producenci:
- Moet & Chandon
- Veuve Clicquot
- Nicolas Feuillatte
- G.H. Mumm
- Laurent-Perrier
- Taittinger
- Piper-Heidsieck
- Pommery
- Lanson
- Canard-Duchene
Maurycy Michalak – pasjonat win i mocnych alkoholi. Wieloletnie doświadczenie w branży alkoholowej zdobywał w całej Europie. Posiada trzeci poziom certyfikatu WSET (Wine & Spirit Education Trust). Na co dzień odpowiedzialny jest za dobór portfolio win w sklepie Miler Spirits & Style.
Dodaj komentarz
Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.
Lucjan
Witam ciekawy artykuł mam pytanie do ostatniej stylizacji co to za spodnie i gdzie je można kupić.